Σύμφωνα με τα ευρήματα της έρευνας της MBO Partners, μια από τις νέες τάσεις που αναδείχθηκε στην παγκόσμια αγορά εργασίας κατά την περίοδο της πανδημίας είναι το φαινόμενο των ψηφιακών νομάδων. Οι ψηφιακοί νομάδες (digital nomads), είναι οι εργαζόμενοι και οι ελεύθεροι επαγγελματίες οι οποίοι αξιοποιώντας τις δυνατότητες της τηλεργασίας, ταξιδεύουν και εγκαθίστανται βραχυπρόθεσμα σε διαφορετικά μέρη εντός της επικράτειας ή ακόμα και μακριά από την πατρίδα τους, συνεχίζοντας κανονικά τη δουλειά τους μέσω του υπολογιστή.
Όπως αναφέρει η έρευνα του περίφημου αμερικανικού Πανεπιστημίου Stanford, οι ψηφιακοί νομάδες αυξήθηκαν κατά 50% σε σχέση με την προ-πανδημίας εποχή. Αυτοί τη στιγμή περισσότεροι από 11 εκατομμύρια Αμερικανοί πολίτες αυτοπροσδιορίζονται ως ψηφιακοί νομάδες.
Οι λεγόμενοι ψηφιακοί νομάδες δεν επιδέχονται ενός αποκλειστικού ορισμού. Όλοι όμως χαρακτηρίζονται από την τάση τους να συνδυάζουν την εξ’ αποστάσεως εργασία με τα ταξίδια για μικρά ή ακόμα και μεγάλα χρονικά διαστήματα. Μερικοί από αυτούς γυρίζουν όλη την υφήλιο, εργαζόμενοι παράλληλα, με όπλο τη σχεδόν καθολική διάδοση του διαδικτύου στις περισσότερες χώρες του κόσμου. Ωστόσο η μεγάλη πλειοψηφία των ψηφιακών νομάδων δεν φεύγει εκτός συνόρων, επιλέγοντας αντίθετα να ζήσει και να εργαστεί σε μια περιοχή της χώρας καταγωγής τους, συνήθως μακριά από τα μεγάλα αστικά κέντρα.
Δεδομένου ότι οι περισσότεροι ψηφιακοί νομάδες βασίζονται στα ψηφιακά εργαλεία και το ίντερνετ για να εργαστούν, δεν προκαλεί εντύπωση το γεγονός πως η μεγάλη πλειοψηφία διαθέτει ιδιαίτερα ανεπτυγμένες ψηφιακές δεξιότητες. Το 71% αναφέρει πως η χρήση της τεχνολογίας τούς έχει καταστήσει ανταγωνιστικότερους στην αγορά, ενώ το 68% τονίζει πως η εργασία τους απαιτεί υψηλή κατάρτιση και μεγάλη εμπειρία ώστε να διεξαχθεί με επιτυχία εξ’ αποστάσεως. Παράλληλα, οι ίδιοι οι ψηφιακοί νομάδες είναι ισχυροί υποστηρικτές της τεχνολογίας, επιστρατεύοντας μια μεγάλη ποικιλία gadget και εργαλείων για την βελτίωση του νέου μοντέλου διαβίωσης, που έχουν επιλέξει.
Οι ψηφιακοί νομάδες εργάζονται σε μια ευρεία γκάμα κλάδων, με το μεγαλύτερο ποσοστό να απασχολείται στους τομείς της πληροφορικής (12%), της εκπαίδευσης (11%), των συμβουλευτικών υπηρεσιών (11%), των πωλήσεων και του μάρκετινγκ (9%). Το κοινό χαρακτηριστικό αυτών των επαγγελμάτων είναι πως μπορούν ασκηθούν ακόμα και αποκλειστικά εξ’ αποστάσεως μέσω της χρήσης των ψηφιακών εργαλείων και του διαδικτύου. Όσον αφορά τα φύλα, οι άντρες φαίνεται να επιλέγουν περισσότερο τον ψηφιακό νομαδισμό (59%) σε σχέση με τις γυναίκες (41%).
Η Ελλάδα στον πυρήνα της “νέας επανάστασης”
Η Ελλάδα την τελευταία διετία αποδεδειγμένα κερδίζει ολοένα και περισσότερο τις προτιμήσεις των απανταχού ψηφιακών νομάδων. Παρά τα εγγενή προβλήματα της γραφειοκρατίας και τις δυσλειτουργίες του κράτους, η χώρα μας διαθέτει ορισμένα χαρακτηριστικά που μπορούν σε βάθος χρόνου να την καταστήσουν “παγκόσμιο hub” και υπό τις κατάλληλες προϋποθέσεις ακόμα και ευρωπαϊκή πρωτεύουσα των ψηφιακών νομάδων. Αρχικά οι απαράμιλλες ομορφιές της Ελλάδας, με προορισμούς που προτείνονται για όλη τη διάρκεια του έτους, και όχι μόνο απαραίτητα τους καλοκαιρινούς μήνες, μπορούν να αποτελέσουν βασικό πόλο έλξης για τους λάτρεις της φύσης, οι οποίοι είθισται αρκετές φορές να υιοθετούν τον “νομαδικό” τρόπο ζωής.
Παράλληλα, σε συνεργασία με τους εκπροσώπους της εγχώριας τουριστικής βιομηχανίας, η Ελλάδα έχει τη δυνατότητα να αναδειχθεί σε ένα διεθνές σημείο συνάντησης όπου θα συρρέουν επισκέπτες όχι μόνο για να περάσουν τις διακοπές τους, αλλά και να εργαστούν, με πολλαπλά οφέλη για την οικονομία και τους εργαζομένους του κλάδου.
Μεγάλη σημασία στο ρόλο που αναμένεται να διαδραματίσει η Ελλάδα ως κέντρο για ψηφιακούς νομάδες τα επόμενα χρόνια, αναμένεται να παίξει ο ψηφιακός μετασχηματισμός του κράτους και η ψηφιοποίηση της μεγαλύτερης μερίδας των υπηρεσιών. Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, οι ψηφιακοί νομάδες είναι πρωτίστως άνθρωποι της τεχνολογίας και δη του διαδικτύου. Η ενασχόληση τους με όσο το δυνατόν λιγότερη “χαρτούρα” σε οποιοδήποτε είδους γκισέ, θεωρείται για εκείνους αποτρεπτικός παράγοντας, ενώ αντίθετα, η ύπαρξη ενός πλήρως ψηφιοποιημένου περιβάλλοντος, χωρίς γραφειοκρατικά τροχοπέδη για την εργασία τους συνιστά μεγάλο συν.
Στον τομέα της ψηφιακής μεταρρύθμισης, υπό τον Κυριάκο Πιερρακάκη, η Ελλάδα έχει συντελέσει σημαντική πρόοδο – με σημαντική αναγνώριση στο εξωτερικό -, καθώς πλέον χιλιάδες υπηρεσίες και συναλλαγές υλοποιούνται μέσω της πλατφόρμας gov.gr.
Επιπλέον, με στόχο η Ελλάδα να παίξει σημαντικό ρόλο στην “καυτή” νέα τάση των ψηφιακών νομάδων, η οποία γιγαντώθηκε κατά την περίοδο του lockdown, το κυβερνητικό επιτελείο κατέθεσε στις αρχές Σεπτεμβρίου σχέδιο νόμου το οποίο προβλέπει την αναμόρφωση διαδικασιών απελάσεων και επιστροφών πολιτών τρίτων χωρών, προσέλκυση επενδυτών και ψηφιακών νομάδων, ζητήματα αδειών διαμονής και διαδικασιών χορήγησης διεθνούς προστασίας και άλλες σχετικές διατάξεις.
Το κλίμα είναι ευνοϊκό καθότι τα τελευταία χρόνια η Ελλάδα έχει γίνει κομβική χώρα στον τομέα των υπηρεσιών εξυπηρέτησης σε διάφορες γλώσσες του κόσμου προσελκύοντας μεγάλους πελάτες όπως είναι το Facebook, το Netflix, η Apple, η Adidas, μερικές Ιταλικές τράπεζες. Στελέχη της Ελληνικής κυβέρνησης εκτιμούν ότι πρέπει να εκμεταλλευθούμε τις καλές επιδόσεις της φετινής τουριστικής κίνησης και σε συνδυασμό με την παροχή κινήτρων αλλά και την θεσμοθέτηση μιας βίζας για ψηφιακούς νομάδες να κάνουμε την χώρα πρωταγωνίστρια σ’ αυτό τον τομέα παραγωγικής δραστηριότητας.
Τέλος, σημαντικό θέλγητρο για τους ψηφιακούς νομάδες που θέλουν να επισκεφθούν την Ελλάδα, είναι το αλλαγμένο επενδυτικό κλίμα, καθώς ολοένα και περισσότεροι κραταιοί παγκόσμιοι οργανισμοί και εταιρείες, εμπιστεύονται, παρά τις αντικειμενικές δυσκολίες, τις δυνατότητες και τις προοπτικές της ελληνικής οικονομίας, στέλνοντας ένα ηχηρό μήνυμα στο εξωτερικό και δημιουργώντας ένα “momentum” που θα ενισχύσει και την παρουσία των ψηφιακών νομάδων στη χώρα.
Την ίδια στιγμή η δραστηριοποίηση μεγάλων ομίλων του εξωτερικού στην Ελλάδα, από κοινού με τους ψηφιακούς νομάδες μπορεί να δυναμώσει το ελληνικό brand οδηγώντας σε περαιτέρω επενδύσεις, οι οποίες με τη σειρά τους θα φέρουν περισσότερους ψηφιακούς νομάδες και ούτω καθεξής.
Πειστήριο για την πρόοδο της Ελλάδας αλλά και τη δυναμική που μπορεί, υπό προϋποθέσεις, να αποκτήσει και τα επόμενα χρόνια, είναι η νέα άνοδος στη λίστα των πιο ελκυστικών προορισμών για τους ψηφιακούς νομάδες, σύμφωνα με έρευνα της Remote. Η έρευνα μελετά ορισμένους παράγοντες γύρω από επτά άξονες σε υποδομές διαδικτύου όπως η ταχύτητα, οι τιμές και η εγκυρότητα του ίντερνετ, επιλογή λόγω φύσης και ιστορίας, η ασφάλεια, η ποιότητα ζωής, η αυθεντικότητα των ανθρώπων που τους φιλοξενούν και η διαφάνεια των κυβερνήσεων, η αξία της ζωής και τα κίνητρα για εξ αποστάσεως εργασία. Συγκεκριμένα, οι περισσότεροι προτιμούν την χώρα μας λόγω του φυσικού τοπίου, της ιστορικής και πολιτιστικής κληρονομιάς, αλλά αντιμετωπίζουν θέματα με το κόστος ζωής, και τους λόγους κινητοποίησης προς την εξ αποστάσεως εργασία.
Με βάση διάφορους παράγοντες που αξιολογούνται από όσους πρόκειται να μετοικήσουν προσωρινά, από τις 100 συνολικά πόλεις παγκοσμίως που επιλέγουν οι ψηφιακοί νομάδες για να εγκατασταθούν, προκύπτει ότι η πόλη της Αθήνας κατατάσσεται στην 63η θέση της γενικής κατάταξης, ενώ με αισιοδοξία μπορεί πλέον να επενδύσει στον ψηφιακό νομαδισμό για την μετά COVID-εποχή…
