Όσοι γεννήθηκαν κάπου εκεί στα μέσα και στα τέλη της δεκαετίας του ’70, οριακά στις αρχές του ’80, πρόλαβαν έναν άλλον κόσμο που τα σημερινά εικοσάρικα παιδιά, δεν μπορούν να διανοηθούν ότι υπήρξε. Και δεν μιλάω με καμία νοσταλγία. Προφανώς συμβαίνει πάντα με τη διαδοχή των γενεών.
Όσοι πρόλαβαν να εργαστούν, να ζήσουν, να κοινωνικοποιηθούν στον κόσμο εκείνον που έχει φύγει ανεπιστρεπτί, έχουν στο μυαλό τους μια πολύ συγκεκριμένη τάξη πραγμάτων. Μια αφήγηση με αρχή, μέση και τέλος. Περιλαμβάνει μισθούς, ένσημα, ίσως μια κάποια αναγνώριση, χρήματα, κανόνες εργασιακούς, πρωτόκολλα ενδυμασίας, στερεότυπα, -και πραγματικά πάρτι βέβαια- μια διαβίωση άγνωρη στη νεότερη γενιά που έρχεται κάθε φορά και σπρώχνει μπροστά στον χρόνο τους μεγαλύτερους και φυσικά διεκδικεί τη δική της θέση.
Κι ύστερα ήρθαν οι …μέλισσες της κρίσης, οικονομικής και κοινωνικής. Πίεση ψυχική, άγχος, αβεβαιότητα, ρευστότητα -όχι οικονομική αλλά συναισθημάτων, διαθέσεων, καταστάσεων.
Το οικονομικό και όχι μόνο «πάρτι» είχε τελειώσει άδοξα και βίωναν όλοι –ακόμη κι εκείνοι που δεν συμμετείχαν- τις παρενέργειες, το hangover.
Μετανάστευση στο εξωτερικό, ξεριζώματα, έγνοιες. Από κει που το μέλημα ήταν τι μάρκα ρούχα φοράς, βρέθηκες να αναρωτιέσαι σε ποια χώρα θα πας, πώς θα επιβιώσεις, πώς θα ζήσεις με άλλους όρους σε έναν άλλον καινούριο κόσμο.
Η περιλάλητη «αγία» ελληνική οικογένεια που κρύβει κάτω από το χαλάκι τα προβλήματα, έδειξε μεγάλες αντοχές. Απορρόφησε τους κραδασμούς, στην αρχή τους οικονομικούς, με τις συντάξεις των γονιών και των παππούδων – κι ας ακούγεται σαν επιθεωρησιακό νούμερο του Λαζόπουλου – αλλά τα ψυχικά τραύματα, τις πληγές, την απογοήτευση, την απομάγευση; Με αυτά τι κάναμε;
Και πριν προλάβουμε να εμπεδώσουμε όλα αυτά, ήρθε το αναγκαίο ιστορικά κακό που θα έλεγε και ο Daniel Cohen από το βιβλίο του «Η ευημερία του κακού». Η πανδημία. Το κακό ως καταλύτης της Ιστορίας. Επιτάχυνε εξελίξεις, κάπου μπορεί να λειτούργησε ως κάθαρση – ας πούμε με το κίνημα #metoo – χωρίς ωστόσο να χρυσώνουμε το χάπι, η πραγματικότητα είναι ότι οδήγησε στο θάνατο εκατομμύρια ανθρώπους και βύθισε στο πένθος τους δικούς τους.
Τι κάνουμε λοιπόν από δω και πέρα; Με όλα αυτά που διαπερνούν την κοινωνική πραγματικότητα και πλέον εκφράζονται μέσα από τα ποσοστά κατάθλιψης που αυξάνονται, από τις αυτοκτονίες, από την εκδήλωση βίας και επιθετικότητας, από τις γυναικοκτονίες; Τι κάνουμε τώρα που βλέπουμε να παίρνει μπρος η οικονομική δραστηριότητα; Έχουμε κουράγια να ανταποκριθούμε στην τάση ανάκαμψης; Έχουμε ψυχικά αποθέματα;
Ένας παράγοντας ακόμη που συμβάλλει στο πόσο διακυβεύεται συχνά η ψυχική μας υγεία, η ισορροπία, η σταθερότητα, είναι κι αυτός ο καθρέφτης της κοινωνικής δικτύωσης. Κάτι που πριν είκοσι χρόνια δεν θα μπορούσαμε να φανταστούμε.
Πόσο έτοιμοι είμαστε να βάλουμε όρια, να βρούμε δικλείδες ασφαλείας, να γυρέψουμε θεραπεία, να βιώσουμε συλλογικά -και κυρίως κατά μόνας- τα πένθη και τις ματαιώσεις μας και να προχωρήσουμε στον επόμενο κόσμο που οικοδομείται σε πιο χαοτικές νόρμες απ’ αυτές που ξέραμε; Στον θαυμαστό καινούριο κόσμο που φτιάχνεται και με τη συμβολή της τεχνολογίας. Πάνω σε τι θα βασιστούμε; Σε ποιες αρχές, ποιες αξίες; Ποια ιδανικά;
Πώς θα ξανακάνουμε «πάρτι», αυτή τη φορά με έγνοια για τον διπλανό, με ενσυναίσθηση, με κατανόηση για τα όσα βιώνει, με αλληλεγγύη, με φροντίδα τόσο για τον κόσμο που φεύγει όσο και για κείνον που ολοένα έρχεται; Και κυρίως, ποιοι θα είναι καλεσμένοι;
