Παρακολουθώντας τις τελευταίες έρευνες γύρω από το πώς αντιμετωπίζουν οι άνθρωποι την καθημερινότητά τους και πώς συναισθηματικά ανταποκρίνονται στην όλη πορεία της πανδημίας, τα ευρήματα είναι κοινά για όλες τις χώρες. Οι άνθρωποι παραμένουν αγχωμένοι και καταστροφολογούν. Θα έλεγα ότι σε παγκόσμιο επίπεδο αναφερόμαστε σε ένα συναισθηματικό «τσουνάμι» όπου τα πάντα φαντάζουν ανεξέλεγκτα, η πορεία και η ταχύτητα της πανδημίας ακόμα πιο ανεξέλεγκτη και η δύναμη ελέγχου, προσαρμογής και αντιμετώπισης της όλης κατάστασης αδύνατη…
Δεν είναι όμως έτσι η πραγματικότητα. Μπορεί μέχρι τον προηγούμενο μήνα να νόσησαν γύρω στο 130 εκατομμύρια άνθρωποι σε 190 διαφορετικές χώρες και το 1/3 του πληθυσμού παγκοσμίως να υποχρεώθηκε να μείνει στο σπίτι του προκειμένου να αντιμετωπιστεί η πανδημία, αλλά το σημαντικό όμως είναι ότι παρόλη τη δυνατή «μάχη» επήλθε νίκη στην αντιμετώπιση του εχθρού…ιού, με την δημιουργία εμβολίων και τη σταδιακή επιστροφή στη ζωή, χωρίς να ξεχνούμε βεβαίως και όλους τους συνανθρώπους μας που χάθηκαν. Αυτό που δεν έχουμε καταφέρει να αντιμετωπίσουμε ακόμα στην κατάσταση που ζούμε, είναι ότι 2,6 δισεκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο βιώνουν ένα διαφορετικό συναισθηματικό παλμό στην καθημερινότητά τους πια, που βασίζεται κυρίως στο φόβο και την καταστροφολογία, με μακροχρόνιες συνέπειες στην ψυχική τους υγεία αλλά και στην έλλειψη ανάληψης της κανονικότητάς και καθημερινότητας τους. Κάτι σαν να έχουν χάσει τον έλεγχο της δικής τους ζωής και των εξελίξεων.
Η καταστροφολογία ως κατάσταση προκύπτει από έντονο άγχος που οδηγεί σε φόβο σχετικά με το πώς κάποιος θα ανταποκριθεί σε μια κατάσταση, από το να συνυπάρξει με άλλους ανθρώπους στο γραφείο, να επισκεφτεί ένα μαγαζί ή πολυκατάστημα, να πάει στο θέατρο ή ακόμα και να πάει για ένα γεύμα σε ένα εστιατόριο. Σε επιχειρηματικό επίπεδο, θα έλεγα ότι παρατηρείτε φόβος στο πως θα αντιμετωπιστεί το συναίσθημα των εργαζομένων, στο πώς τα στελέχη θα αντιμετωπίσουν μια επόμενη κρίση εάν προκύψει στο μέλλον και τί γενικώς μπορεί να μας φέρουν μελλοντικές εξελίξεις… (με ότι συνεπάγεται μια τέτοιου είδους γενική σκέψη). Με άλλα λόγια, σκέψεις και ανησυχίες που αφορούν στον τρόπο με τον οποίο τελικά ο ίδιος ο άνθρωπος καλείται να αντιμετωπίσει τη ζωή του και τον τρόπο με τον οποίο σκέφτεται και συμπεριφέρεται πέρα του…ιού και της πανδημίας.
Η αίσθηση έλλειψης ελέγχου, που είναι βασισμένη στο φόβο, ίσως είναι μια από τις μεγαλύτερες συναισθηματικές επιπτώσεις του κορωνοϊού. Γιατί αυτό; Επειδή ο κόσμος θεώρησε ότι λόγω του φόβου του, πρόσεξε και τελικά δεν κινδύνεψε, δεν νόσησε και επομένως σώθηκε. Διαμορφώθηκε δηλαδή μια αίσθηση ότι με τον φόβο και την καταστροφολογία «είμαι πιο συνετός, πιο σωστός απέναντι στον κίνδυνο του ιού και στην ασφάλεια της ίδιας μου της ζωής».
Λανθασμένα θα πώ από τη μεριά μου, δεδομένου ότι όλο αυτό δημιούργησε έναν δυσλειτουργικό τρόπο σκέψης που μοναδικό στόχο έχει να εγκλωβίσει τον άνθρωπο, την συμπεριφορά του ακόμα και την υγεία του εγκεφάλου του. Η πανδημία δεν θα έπρεπε να βασιστεί στο φόβο αλλά στην πρόκληση ότι ο άνθρωπος μπορεί να αναπτύξει μαγικές δεξιότητες που θα τον ωθήσουν ώστε να αντιληφθεί την πανδημία ώς ένα μάθημα ζωής που ανέδειξε σημαντικές αξίες, ενίσχυσε και ενδυνάμωσε τη σπουδαιότητα του ανθρώπινου παράγοντα στο χώρο των επιχειρήσεων και μας έκανε να αναλογιστούμε λίγο παραπάνω το τί πραγματικά σημαίνει ευτυχία, υγεία και μέλλον.
Είμαστε σε ένα σημείο στο οποίο πάμε να κάνουμε επανεκκίνηση χωρίς να έχουμε αναπτύξει μέσα από το συναισθηματικό «τσουνάμι» τον ίδιο μας τον εαυτό. Η πανδημία ήταν μια ζωντανή κρίση από αυτές που η γενιά μας διάβαζε μόνο σε βιβλία. Η πανδημία έδωσε στον καθένα μας τη δυνατότητα να δεί τα όρια του, να καθορίσει τις αξίες του, τα θέλω του και να επιλέξει αν θέλει να είναι ευτυχής και ανθεκτικός. Η πανδημία μας δίδαξε ότι με τον φόβο δεν προχωράς, δεν δημιουργείς, δεν ανακαλύπτεις, δεν προοδεύεις, δεν συνεργάζεσαι. Μας δίδαξε τη δύναμη της ομαδικής εργασίας, της συγκέντρωσης, της προσαρμοστικότητας, της ελπίδας, της αναδιοργάνωσης και της σωστής επιλογής της ομάδας μας. Μας δίδαξε ουσιαστικά ότι ο άνθρωπος έχει μαγικές ικανότητες και δεξιότητες να αντιμετωπίσει πελώρια κύματα και να επανεκκινήσει τον κόσμο όλο, αλλά με το συναίσθημα της ελπίδας, της θετικής σκέψης και της αναδόμησης αυτής.
Οι στιγμές που ζήσαμε αλλάξανε τη ζωή μας και για πολλούς από εμάς τη σκέψη μας. Ο ανθρώπινος εγκέφαλος όμως δεν είναι πλασμένος να παράγει φόβο. Ο ανθρώπινος εγκέφαλος και η φύση μας έχει δημιουργηθεί για να παλεύει και να προσαρμόζεται σε κάθε δυσκολία, αρκεί να τροφοδοτείται από σκέψη που δεν καταστροφολογεί, δεν ενεργοποιεί τα συστήματα άμυνας. Ο άνθρωπος εμπιστεύεται και ηρεμεί, δημιουργεί όταν δεν αμύνεται, συνεργάζεται όταν δεν φοβάται και ακολουθεί όταν νιώθει ασφαλής. Ο άνθρωπος μόνος του δεν μπορεί να ελέγξει τίποτα και αυτό αποδείχθηκε περίτρανα μέσα στην πανδημία. Το μόνο που μπορεί να ελέγξει είναι τη σκέψη και τη συμπεριφορά του ώστε να οδηγηθεί σε ένα συναίσθημα ευτυχίας αφήνοντας πίσω το φόβο και το τί θα μπορούσε να συμβεί μετά.
Το μυστικό είναι να μπορείς να πείς στον εαυτό σου: «Έσο έτοιμος» και αυτό είναι η αρετή για όποια κρίση και αν έρθει μικρή ή μεγάλη.
