Η έκφραση των συναισθημάτων μας, η συναισθηματική μας κόπωση (πέρα της σωματικής) αλλά και οι αντιδράσεις στην συμπεριφορά μας ιδιαίτερα τον τελευταίο χρόνο, αποτελούν ένα από τα πιο συχνά θέματα συζήτησης μεταξύ των ανθρώπων, των εργαζόμενων αλλά και των οργανισμών. Πληθώρα ερευνών έχουν διεξαχθεί την περίοδο αυτή επισημαίνοντας τη σπουδαιότητα της επικοινωνίας γύρω από θέματα ψυχικής υγείας και πρόληψης αυτών. Πώς όμως φτάσαμε σε αυτό το σημείο και γιατί το τρίτο lockdown αυτή τη φορά είναι δύσκολο ως προς την αποδοχή και τη διαχείριση για αρκετό κόσμο;
Ίσως η έκφραση «κουράστηκα» πολλών στον άκουσμα της συνέχειας της πανδημίας και της απομόνωσής μας με αφορμή το τρίτο lockdown να τα λέει όλα από μόνη της. Οι άνθρωποι κουράστηκαν να αντιστέκονται, να προσπαθούν, να «δείχνουν» καλά και να δουλεύουν από το σπίτι. Όλοι μας κουραστήκαμε να είμαστε πίσω από την οθόνη ενός υπολογιστή, να συμμετέχουμε σε zoom meetings, να προσπαθούμε να συνδεθούμε μην έχοντας καλό σήμα, να βάζουμε ένα πρόγραμμα στην καθημερινότητά μας και να ξεκουραστούμε από τη δουλειά στον ίδιο καναπέ που καθίσαμε για πρωϊνό, για να γράψουμε ένα report, να μιλήσουμε με τον παιδί μας ή και να παρακολουθήσουμε μια εκπομπή ή μια ταινία.
Η πανδημία μας κούρασε αλλά μας βρήκε ούτως ή άλλως κουρασμένους για αυτό το λόγο και τα αποθέματα απλά τώρα εξαντλούνται και παρατηρούμε πολύ κόσμο να υποφέρει και να μην μπορεί να διαχειριστεί την όλη κατάσταση. Συμπτώματα άγχους, φοβίας και κατάθλιψης, είναι συχνά σε όλες τις ηλικίες πια, σε κάθε σημείο του πλανήτη, σε επαγγελματίες, εργαζόμενους ανεξαρτήτου ηλικίας, εμπειρίας και θέσης ακόμα και σε παιδιά. Ο κόσμος γύρω μας αδυνατεί να δεχθεί ότι τα συναισθήματα έχουν κυριεύσει τη συμπεριφορά, τη διάθεση και τον τρόπο ζωής τους και η άρνηση αυτή πολλές φορές δυσκολεύει την αποδοχή βοήθειας και καθοδήγησης.
Η πανδημία μας βρήκε κουρασμένους, ψυχικά, συναισθηματικά και σωματικά. Ήμασταν κουρασμένοι από τον τρόπο ζωής που είχαμε, από τις πολλές ώρες εργασίας, το λάθος τρόπο ζωής που είχαμε υιοθετήσει και που πάντα δίναμε λίγο ακόμα περιθώριο μέχρι να τον αλλάξουμε αλλά πάντα κάτι μας κρατούσε πίσω. Μας βρήκε να μην προσέχουμε τον εαυτό μας, να μη ασχολούμαστε με τα συναισθήματα μας, να μην μιλάμε για αυτά στους γύρω μας, να τα κρύβουμε και να δείχνουμε παντοδύναμοι και κυνικοί μερικές φορές απέναντι στου άλλου τα συναισθήματα. Όροι όπως ανθεκτικότητα, ενσυναίσθηση, επικοινωνία και ενεργητική ακρόαση πάντα υπήρχαν ως όροι και πριν την πανδημία αλλά σε θεωρητικό επίπεδο και όχι ώς καθημερινή πρακτική στους χώρους των επιχειρήσεων, στην καθημερινότητά μας με συναδέλφους ακόμα και την οικογένεια. Το έδαφος σε πολλές περιπτώσεις δεν είχε καν οργωθεί ώστε να σπείρει κάποιος. Και μέσα στην κρίση, στις αυξημένες ώρες εργασίας, στην αναρχία που επικράτησε σε όλα τα επίπεδα της ζωής μας και στην αβεβαιότητα για το αύριο και στην «φοβία» να εκφράσουμε πώς νιώθουμε (γιατί δεν μάθαμε να εκφράζουμε το συναίσθημά μας), φτάσαμε να μην νιώθουμε συναισθηματικά υγιείς.
Το αναφέρω πολλές φορές αλλά είναι αδύνατο να αγνοούμε το συναίσθημα και να μην το εκφράζουμε γύρω μας, όταν το συναίσθημα είναι ο μηχανισμός που μας καθορίζει, μας καθοδηγεί και ορίζει τη συμπεριφορά και τη σκέψη μας. Η έκφραση του συναισθήματός μας (είτε αυτό είναι άγχος, φοβία, λύπη, θλίψη, πόνος) είναι υγεία και όχι νόσος. Παγκοσμίως γίνονται προσπάθειες managers, leaders, επιχειρήσεις να αλλάξουν τον τρόπο επικοινωνίας και να εισάγουν την έκφραση στο συναίσθημα και το πως νιώθουμε καθημερινά γιατί γνωρίζουμε ότι η πρόληψη και η έγκαιρη αναγνώριση δυσλειτουργικών συναισθημάτων και σκέψεων βελτιώνει τη συμπεριφορά, την απόδοση, τη συνεργασία, την ανθεκτικότητα, την επαγγελματική εξουθένωση.
Φτάσαμε στην εποχή που ο ανθρώπινος παράγοντας, η ψυχική υγεία και η ισορροπία προσωπικής και επαγγελματικής ζωής μπήκαν στην κορυφή της ιεραρχίας της κοινωνίας και των οργανισμών.
Η ανάγκη να διαμορφώσουμε τον τρόπο εργασίας, τις ώρες εργασίας, τη δυνατότητα ευελιξίας και το ενδιαφέρον για την ψυχική υγεία του άλλου αποτελούν σημαντικούς τομείς που στην πράξη παρατηρήσαμε ότι αποτελούν και θεμέλια για την καλή και αποτελεσματική συνεργασία των ανθρώπων σε περιόδους κρίσης.
Να λοιπόν κάποιο βασικοί στόχοι που μπορείτε να θέσετε έτσι ώστε να υποστηρίξετε την εταιρεία σας και την ομάδα σας:
* Ενθαρρύνετε τον κόσμο να επικοινωνεί το συναίσθημα. Το συναίσθημα δεν είναι νόσος, δεν αποτελεί αδυναμία αλλά αντίδραση και υγεία στον τρόπο που προσπαθούμε όλοι να αμυνθούμε στα νέα δεδομένα. Δεν αποτελεί ένδειξη δύναμης και υπεροχής όποιος δεν μιλάει και δεν αφουγκράζεται το συναίσθημά του. Όλοι το ίδιο νιώθουν και όλοι με κάθε τρόπο προσπαθούμε να το διαχειριστούμε.
* Διαμορφώστε μια κουλτούρα όπου η συναισθηματική υποστήριξη είναι μέρος της υγείας μας και της ευεξίας μας, του «well being» κάθε εργαζομένου.
* Δημιουργήστε ένα διαχειρίσιμο και ευέλικτο περιβάλλον εργασίας και ωρών εργασίας, αποσυμφορίζοντας συναισθήματα εξουθένωσης αλλά και σωματικής κόπωσης.
* Καλλιεργείστε την αίσθηση ελέγχου του καθενός στην καθημερινότητά του ελευθερώνοντας ημέρες από meetings, συναντήσεις και επικοινωνία με το γραφείο ώστε ανενόχλητα να εργαστεί χωρίς διακοπές.
* Θέστε στόχους και αξίες οι οποίες θα είναι φάρος για την πορεία του καθενός.
* Διαμορφώστε μια κουλτούρα επιβράβευσης και ανατροφοδότησης. Ο άνθρωπος από τη φύση του εξελίσσεται όταν ο στόχος αναγνωρίζεται και η προσπάθεια επιβραβεύεται.
* Δείξτε ενσυναίσθηση και ακούστε προσεκτικά τον διπλανό σας. Ο καθένας από εμάς όταν τον ρωτάνε «πώς είσαι» απαντάει «μια χαρά» ή «καλά» και ενώ κατά μέσο όρο η απάντηση αυτή δίνεται γύρω στις 14 φορές την ημέρα, η αλήθεια και το συναίσθημα καμουφλάρεται πίσω από αυτές τις εκφράσεις.
Τέλος είναι σημαντικό να εξετάζετε που «μέσα στο τούνελ» βρίσκεστε εσείς προσωπικά και η εταιρεία σας. Και δεν αποκλείεται, με λίγη φιλοσοφική και αισιόδοξη διάθεση να αρχίσετε να βλέπετε και λίγο φως να διαφαίνεται σιγά-σιγά. Ακολουθήστε το!
