Με την πανδημία να είναι ακόμα σε ισχύ αν και οι χώρες έχουν αρχίσει να δοκιμάζουν τις “αντοχές” τους εξερχόμενες από το lockdown, έχει ξεκινήσει ένας πρώτος απολογισμός όλων όσων έγιναν τους τελευταίους μήνες και πως αυτά έχουν επηρεάσει ή ακόμα και αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί ο κόσμος γύρω μας.
Αν και αρκετοί επιστήμονες υποστηρίζουν πως οι κοινωνικές επιπτώσεις του κορωνοϊού ακόμα δεν έχουν γίνει ξεκάθαρες, σε αυτό που όλοι συμφωνούν κατηγορηματικά, είναι πως ο μεγάλος κερδισμένος του πρώτου εξαμήνου του 2020 τόσο σε τοπικό όσο και σε διεθνές επίπεδο είναι η τεχνολογία.
Ένα από τα μεγαλύτερα κέρδη της τεχνολογίας, ήταν το γεγονός ότι “απενοχοποιήθηκε” στα μάτια πολλών ανθρώπων οι οποίοι έβλεπαν στο πρόσωπο της την ενσάρκωση όλων των κακών μια νέας τάξης πραγμάτων, ενώ ήταν πολλοί αυτοί που συνειδητοποίησαν ότι τεχνολογία δεν είναι μόνο τα καταναλωτικά προϊόντα αλλά πίσω από αυτά υπάρχει εξέλιξη, έρευνα και προσπάθειες οι οποίες μπορούν να βοηθήσουν την ανθρωπότητα να εξελιχθεί.
Την περίοδο της έξαρσης της πανδημίας, υπήρξαν 10 τεχνολογίες που ξεχώρισαν και ηγήθηκαν στην μάχη για την καταπολέμηση του Covid-19, ενώ υπογράμμισαν με τον πιο εμφατικό τρόπο και κάτι άλλο.
Καμία τεχνολογία, όσο εξελιγμένη και να είναι δεν μπορεί να υποκαταστήσει και να ξεπεράσει τον ανθρώπινο παράγοντα, την ατομική και συλλογική ευθύνη και η χρήση της είναι υποστηρικτική των προσπαθειών που κάνουν οι άνθρωποι πίσω από αυτές.
Την ίδια στιγμή, η χρήση των τεχνολογιών είναι ένα θέμα που θα πρέπει άμεσα να απασχολήσει τους νομοθέτες του πλανήτη, καθώς εγείρει πολλά και διαφορετικά ερωτηματικά για την χρήση της εν μέσω καταστάσεων έκτακτης ανάγκης.
Η ισορροπία ανάμεσα στο πρόσωπα και τις χρήσεις της είναι απαραίτητη για να έχει και την κοινή αποδοχή του κόσμου στην χρήση της.
Τι μας έδειξε η πανδημία
Σε σχέση με άλλες κρίσεις και επιδημίες, ο Covid-19 “μετέτρεψε” τους πολίτες όλου του κόσμου από “αντικείμενα” ιατρικής μελέτης σε ζωντανές βιβλιοθήκες ψηφιακών στοιχείων, προσωπικών στοιχείων και μοτίβων δεδομένων.
Οι πιο πολλές τεχνολογίες ασχολήθηκαν με τον τρόπο με τον οποίο κινούνται οι άνθρωποι στον περίγυρο τους, στον τρόπο με τον οποίο αλληλεπιδρούν με άλλους ανθρώπους και όχι, όπως σε άλλες πανδημίες, για το πόσο και πως επηρεάζει ο ιός τον οργανισμό τους.
Ένα ακόμα σημαντικό εύρημα των πρώτων στοιχείων της πανδημίας, είναι ότι οι σύγχρονες τεχνολογίες, αν και δεν είχαν ποτέ μέχρι τώρα χρησιμοποιηθεί μαζικά και συνδυαστικά σε μια περίπτωση ιατρικής επείγουσας ανάγκης, ανταποκρίθηκαν άψογα, ανοίγοντας νέα πεδία έρευνας στο άμεσο μέλλον.
Τέλος, μπορεί η τεχνολογία να “έλαμψε” στην μάχη της πανδημίας, όμως έγινε φανερό πως υπάρχει ένα τεράστιο νομικό κενό και ηθικό ζήτημα, το οποίο θα πρέπει άμεσα να αντιμετωπιστεί για να μην αποξενώσει τους ανθρώπους από αυτή και να σταματήσει να δίνει πατήματα σε κάθε λογής συνομωσιολόγους.
Ποιες τεχνολογίες ξεχώρισαν κατά την πανδημία
Σε μια εποχή που όλος ο πλανήτης αναζητάει όλο και περισσότερες πληροφορίες προκειμένου να προστατεύσει τους πολίτες του, είναι φυσικό οι τεχνολογίες που ασχολούνται με την συγκέντρωση, αξιοποίηση και εξαγωγή συμπερασμάτων από αυτές τις πληροφορίες να βρίσκονται στην πρώτη γραμμή.
Την ίδια στιγμή, τεράστια άνοδο σημείωσαν οι τεχνολογίες αυτές που βοήθησαν στην σωστή και πάνω απ’ όλα ανώνυμη διαχείριση των πληροφοριών, ενώ δεν έλειψαν και κάποιες τεχνολογίες “έκπληξη” οι οποίες βρήκαν χρήση προερχόμενες από εντελώς διαφορετικά πεδία δραστηριότητας
Τεχνητή Νοημοσύνη
Οποιαδήποτε λίστα τεχνολογιών ξεκινάει χωρίς την τεχνητή νοημοσύνη στην κορυφή, δεν είναι μια πλήρης λίστα και στην περίπτωση της πανδημίας δεν θα μπορούσε να υπάρξει εξαίρεση.
Με την δυνατότητα να επεξεργάζεται χιλιάδες φορές περισσότερα στοιχεία από κάθε άνθρωπο, με πολύ πιο αξιόπιστο τρόπο, στο κλάσμα του χρόνου που θα χρειαζόταν σε κάθε άλλη περίπτωση, τα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης πρωταγωνίστησαν στην πανδημία.
Από την πρώτη στιγμή που το πρώτο στέλεχος του ιού εμφανίστηκε στο Γουχάν της Κίνας, οι επιστήμονες χρειάστηκαν γρήγορες αναλύσεις και συνεχή “πειράματα” προκειμένου να μπορέσουν να εξακριβώσουν την προέλευση και τον τρόπο συμπεριφοράς του.
Με την συνδρομή της τεχνητής νοημοσύνης, επιστήμονες σε όλο τον κόσμο είχαν την δυνατότητα της παρακολούθησης της εξάπλωσης και της συμπεριφοράς του ιού σε πραγματικό χρόνο, έτσι ώστε να προβλέψουν την επόμενη κίνηση του και να οργανώσουν τις κατάλληλες επιστημονικές αντιδράσεις σε αυτό.
Την ίδια στιγμή σε άλλα εργαστήρια, συστήματα τεχνητής νοημοσύνης “έτρεχαν” εξαντλητικά τεστ προσομοίωσης φαρμακευτικών αγωγών σε μια προσπάθεια να βρεθεί το φάρμακο και το εμβόλιο, μια προσπάθεια που συνεχίζεται ακόμα και σήμερα.
Blockchain
Θα έλεγε κανείς ότι το blockchain πάει μαζί με την τεχνητή νοημοσύνη, σαν δύο αχώριστοι αλλά τελείως διαφορετικοί φίλοι.
Η τεχνητή νοημοσύνη επεξεργάζεται και αποδίδει τεράστιο όγκο στοιχείων και δεδομένων, για τα οποία υπάρχει ανάγκη άμεσης επεξεργασίας σε ασφαλές περιβάλλον, ειδικά όταν αυτά τα στοιχεία αφορούν πολύ ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα. Εδώ ακριβώς είναι που μπαίνει το blockchain στην εξίσωση, καθώς είναι το σύστημα που προσφέρει ακριβώς αυτά. Την άμεση επεξεργασία των δεδομένων με ταυτόχρονη ανωνυμία των στοιχείων.
Εκτός όμως από το να επεξεργάζεται τα στοιχεία αυτά, το blockchain χρησιμοποιήθηκε πολύ στην φαρμακοβιομηχανία για την ανάλυση του γονιδιώματος του ιού.
Λόγω της φύσης του το blockchain αποδείχτηκε υπερ-πολύτιμος σύμμαχος των φαρμακοβιομηχανιών και των ερευνητικών κέντρων, καθώς προσφέρει ένα γρήγορο, διάφανο και το βασικότερο, φτηνό τρόπο ελέγχου εργαστηριακών εξετάσεων.
Στο άμεσο μέλλον αναμένεται να δούμε πολλές συνέργειες εταιρειών και λύσεων blockchain στην φαρμακευτική βιομηχανία.
Ανοιχτός κώδικας
Η μεγάλη διαφορά στην εξάπλωση του covid-19 σε σχέση με τον Sars, εκτός από την διαφορετική συμπεριφορά των ιών, ήταν και ο τρόπος με τον οποίο αντιμετωπίστηκε από την διεθνή κοινότητα.
Ο Sars αντιμετωπίστηκε σαν “μυστικό” με αποτέλεσμα τα όποια στοιχεία για την δράση του να είναι περιορισμένα, ενώ και ο τρόπος που αντέδρασε η Κίνα την έβαλε στο στόχαστρο του υπόλοιπου πλανήτη. Η χώρα είχε αποκρύψει το ξέσπασμα της επιδημίας για μήνες, ενώ έκρυβε και τον αριθμό κρουσμάτων και νεκρών, με αποτέλεσμα όταν ο ιός εμφανίστηκε στον υπόλοιπο πλανήτη, να μην υπάρχουν στοιχεία γι αυτόν και να χαθεί πολύτιμος χρόνος.
Αντίθετα, σε ότι αφορά τον Covid-19 η πληροφόρηση ήταν (σχετικά) άμεση και όλα τα στοιχεία τέθηκαν από την πρώτη στιγμή στην διάθεση της παγκόσμιας επιστημονικής κοινότητας.
Ερευνητικά κέντρα σε όλο τον πλανήτη ανέλυαν και μετέδιδαν σε πραγματικό χρόνο πληροφορίες με συναδέλφους σε όλο τον κόσμο, κάτι που επέτρεψε σε εκατοντάδες χιλιάδες επιστήμονες να έχουν ενημέρωση σε πραγματικό χρόνο για την πορεία και την συμπεριφορά του ιού.
Αυτό είχε επίσης το όφελος ότι λόγω της πληροφόρησης, τα ερευνητικά κέντρα δεν έχαναν χρόνο κάνοντας τις ίδιες μελέτες, κάτι που συνέβαινε στο παρελθόν λόγω της μη ύπαρξης κοινής πλατφόρμας, αλλά το ένα εργαστήριο ακολουθούσε (και εξακολουθεί να ακολουθεί) το άλλο, συνεχίζοντας την έρευνα ή ωθώντας την σε νέα πεδία.
Ταυτόχρονα, αναπτύχθηκαν πολλές εφαρμογές ανοιχτού κώδικα από εδραιωμένες και νεοφυείς επιχειρήσεις οι οποίες με αυτό τον τρόπο μπόρεσαν να αναπτύξουν εργαλεία για την εξυπηρέτηση των επιστημόνων, καθώς γνώριζαν τον τομέα δραστηριοποίησης και τις ανάγκες που προέκυπταν από την έρευνα και τα στοιχεία που συσσωρεύονταν.
Τηλεϊατρική
Μέχρι τώρα η τηλεϊατρική ήταν ένα ευχάριστο συμβάν στις παρουσιάσεις του 5G και των δυνατοτήτων που φέρνει μαζί του.
Από απλό happening μια μελλοντικής υπόσχεσης, η τηλεϊατρική “αναγκάστηκε” να μπει νωρίτερα στο “παιχνίδι” καθώς ο νέος κορωνοϊός δημιούργησε νέα δεδομένα στην ιατρική περίθαλψη. Τα δεδομένα αυτά δεν χρησιμοποιήθηκαν τόσο στην μάχη της πρώτης γραμμής με τον κορωνοϊό στα νοσοκομεία αναφοράς, όσο στον υπόλοιπο κλάδο της υγείας.
Μπορεί ο περισσότερος κόσμος να χρειάστηκε να μείνει κλεισμένος στα σπίτια του για να περιορίσει την εξάπλωση του ιού, όμως αυτό δεν σημαίνει ότι εξαφανίστηκε και η ανάγκη για ιατρική περίθαλψη και αντιμετώπιση επειγόντων αλλά και προγραμματισμένων ιατρικών προβλημάτων.
Καθώς τα νοσοκομεία ζήτησαν από τον κόσμο να παραμείνει μακρυά από αυτά, εκτός αν πρόκειται για κάποια επείγουσα ανάγκη, πολλοί γιατροί βρήκαν στην τηλεϊατρική τον τρόπο να επικοινωνούν και να συμβουλεύουν τους ασθενείς τους.
Μπορεί στις παρουσιάσεις οι προβολείς να έπεφταν σε εξ’ αποστάσεων επεμβάσεις, όμως η πραγματικότητα ανέδειξε την ανάγκη παρουσίας και ιατρικών συμβουλών στην καθημερινότητα ακόμα και για απλά περιστατικά, στα οποία η δυνατότητα εξ΄αποστάσεων ιατρικών συμβουλών αποδείχτηκε πολλές φορές σωτήρια.
3D εκτυπώσεις
Χαρακτηριστικό παράδειγμα τεχνολογίας που μέχρι τώρα δεν είχε ασχοληθεί με καταστάσεις ανάγκης και αντιμετώπιση ιών, είναι οι τρισδιάστατες εκτυπώσεις.
Μέχρι τώρα οι 3D εκτυπώσεις είχαν ασχοληθεί περιστασιακά με τον ιατρικό κλάδο, προσφέροντας λύσεις ειδικά στην προσθετική μελών, αλλά και την κατασκευή εξαρτημάτων ιατρικών μηχανημάτων. Κατά καιρούς είχαν παρουσιαστεί κάποιες εφαρμογές εξελιγμένης ιατρικής οι οποίες χρησιμοποιούσαν τεχνικές τρισδιάστατης εκτύπωσης, αλλά όλα ήταν σε ερευνητικό στάδιο με πολλές δόσεις μελλοντικού σχεδιασμού.
Η τεράστια ανάγκη για προστατευτικό εξοπλισμό κατά την κορύφωση της πανδημίας, καλύφθηκε άμεσα από τις δυνατότητες της 3D εκτύπωσης, οι εταιρείες οι οποίες δραστηριοποιούνται στην οποία κάλυψαν με χαρά και ίδια έξοδα τις ανάγκες που δημιουργήθηκαν, με κατασκευές μασκών και προστατευτικού εξοπλισμού.
Από την “συχνότητα” του emea.live, είχαμε πριν από λίγες μέρες την δυνατότητα να μιλήσουμε για αυτή την πρωτοβουλία με τον Περικλή Γαλανάκη συνιδρυτή και CEO της Mojools, ο οποίος συμμετείχε σε αυτή την προσπάθεια στην Ελλάδα ο οποίος και ανέλυσε το πως πραγματοποιήθηκε η δράση αυτή στη χώρα μας.
Τόσο όσο συνεχίζεται η απειλή του Covid-19, όσο και σε περίπτωση μελλοντικών κρίσεων, η 3D εκτύπωση απέδειξε ότι μπορεί να αποτελέσει πολύτιμο σύμμαχο σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης.
Τεχνολογίες ανάλυσης γονιδιωμάτων
Αν οι προηγούμενες τεχνολογίες είχαν έστω και κάποιες λίγες αναφορές στην καθημερινή ζωή και εφαρμογές σε καταναλωτικά προϊόντα, η ανάλυση γονιδιωμάτων ακουμπάει την “βαθιά” έρευνα και τις εξειδικευμένες τεχνολογίες.
Με το σύνολο σχεδόν της επιστημονικής και τεχνολογικής κοινότητας να έχει “πέσει” πάνω στον κορωνοϊό με σκοπό να βρεθεί ο τρόπος αντιμετώπισης του, η ανάλυση του RNA του έχει αναδειχτεί σε κύριο πρόβλημα. Ακόμα και τώρα που σύμφωνα με όλα τα στοιχεία αναλύθηκε το γονιδίωμα το ιού, η πρόκληση παραμένει καθώς θα πρέπει να βρεθεί και το φάρμακο που θα τον σταματήσει.
Μέχρι στιγμής υπάρχουν δεκάδες υποψήφια εμβόλια, ενώ έχουν αρχίσει να παίρνουν εγκρίσεις και φάρμακα τα οποία αντιμετωπίζουν τα προβλήματα που δημιουργεί και αντιμετωπίζουν την σοβαρότητα με την οποία “χτυπάει” τα θύματα του.
Όλες αυτές οι εξελίξεις στην έρευνα θα ήταν αδύνατες, αν δεν είχαμε την κατάλληλη τεχνολογία η οποία επιτρέπει τόσο την ανάλυση του ιού όσο και την πειραματική αναζήτηση για την θεραπεία του.
Νανοτεχνολογία
Μπορεί το ευρύ κοινό να έχει γνωρίσει την νανοτεχνολογία από το Hollywood και από αμφίβολης προέλευσης προϊόντα που διαφημίζονται στην τηλεόραση, όμως η τεχνολογία αυτή έχει συγκεκριμένες χρήσεις.
Με τον ιό να εξαπλώνεται ραγδαία και να οδηγεί σε μέτρα καραντίνας και προσοχής στις επαφές, είναι απαραίτητη η ύπαρξη μιας τεχνολογίας η οποία θα επιτρέπει την παρακολούθηση του ιού μέσα στο ίδιο το σώμα και την αντιμετώπιση του σε πρώιμο στάδιο.
Ενέσιμα νανο-προϊόντα ετοιμάζονται σε πολλά εργαστήρια, μέσω των οποίων η τεχνολογία προσπαθεί να εγκαταστήσει ένα “στρατό” έγκαιρης διάγνωσης και αντιμετώπισης του κορωνοϊού στον οργανισμό, με ορισμένες εταιρείες να έχουν ήδη προχωρήσει σε κλινικές δοκιμές νανο-εμβολίων.
Μέχρι στιγμής είναι από τις πιο αμφιλεγόμενες μεθόδους αντιμετώπισης, καθώς έχει εγείρει πλήθος ηθικών και νομικών προβλημάτων, ενώ έχει δώσει άπειρο χώρο ανάπτυξης θεωριών συνωμοσίας. Αν και θεωρείται “απίθανο” να δούμε την νανοτεχνολογία να βρίσκει πεδίο δράσης σε αυτή την πανδημία, είναι σίγουρο πως θα αποτελέσει βασικό όπλο στην επόμενη.
Συνθετική βιολογία
Άλλη μια τεχνολογία η οποία “ζει” στο εσωτερικό εργαστηρίων και ερευνητικών κέντρων.
Η συνθετική βιολογία, αναφέρεται σε βιολογία η οποία υπάρχει μόνο εντός των εργαστηρίων και συνθέτει με τη χρήση χημείας, βιολογίας, μηχανικής, γενετικής και υπολογιστών, τεχνητές συνθήκες μελέτης και ανάπτυξης των ιών (στην προκειμένη περίπτωση), με σκοπό την πρόβλεψη των μεταλλάξεων και τρόπου συμπεριφοράς των ιών.
Με αυτό τον τρόπο μπορεί να δημιουργηθούν δυναμικά μοντέλα τα οποία επιτρέπουν την ύπαρξη έτοιμων σεναρίων αντίδρασης, ένα στοιχείο το οποίο μπορεί να αποτελεί την βασική διαφορά ανάμεσα σε ζωή και το θάνατο χιλιάδων συνανθρώπων μας.
Επίσης, μέσω της τεχνολογίας αυτής, οι επιστήμονες μπορούν να “προβλέψουν” την πιθανή μορφή ενός μελλοντικού ιού και να δημιουργήσουν σενάρια αντιμετώπισης του πριν αυτός γίνει επικίνδυνος για όλο τον πλανήτη.
Drones
Για τους περισσότερους τα drones είναι παιχνίδια τα οποία με μικρό κόστος αποτελούν πηγή διασκέδασης, ενώ αρκετές είναι και οι εμπορικές χρήσεις τους.
Η πανδημία και η ανάγκη ελέγχου και διαχείρισης απομονωμένων από αυτή περιοχών, ανέδειξε και μια ακόμα χρήση των drones τα οποία ανέλαβαν το δύσκολο έργο ανεφοδιασμού των περιοχών αυτών. Μια τέτοια χρήση είδαμε πρόσφατα στην Κίνα, η οποία με την χρήση drones μπορούσε να ελέγξει περιοχές ολόκληρες οι οποίες είχαν τεθεί σε αυστηρή απαγόρευση κυκλοφορίας και απαγόρευση εισόδου και εξόδου από αυτές.
Στην περίοδο της πανδημίας, τα drones χρησιμοποιήθηκαν για να ελέγξουν τις κινήσεις του πληθυσμού, να μεταφέρουν υλικά, να διασφαλίσουν την επικοινωνία, να κάνουν ακόμα και μετρήσεις θερμοκρασίας από αέρος και να απολυμάνουν περιοχές ολόκληρες λειτουργώντας σαν ψεκαστικά.
Την ίδια στιγμή, βοήθησαν τις δυνάμεις της αστυνομίας να επιθεωρούν την τήρηση των αποστάσεων ανάμεσα σε πολίτες χωρίς να εκθέσουν τους αστυνομικούς σε κίνδυνο.
Ρομπότ
Όπως δεν υπάρχει τεχνολογικό νέο χωρίς τεχνητή νοημοσύνη, έτσι δεν υπάρχει και οποιαδήποτε (από απλή έως στα όρια της επιστημονικής φαντασίας) συζήτηση για τεχνολογία χωρίς να αναφερθεί κάποιος στα ρομπότ.
Τα ρομπότ κατά την κορύφωση της πανδημίας χρησιμοποιήθηκαν όπως τα drones για να παράσχουν υπηρεσίες σε όσους βρίσκονταν σε αυστηρή καραντίνα.
Την ίδια στιγμή, η βιομηχανία των ρομπότ βρήκε στην πανδημία της τέλεια ευκαιρία να δοκιμάσει λειτουργίες και χαρακτηριστικά σε πραγματικές συνθήκες, κάτι που αναμένεται να “εκτοξεύσει” τις χρήσεις και τις λειτουργίες των ρομπότ την επόμενη περίοδο.
Εκτός όμως από τους δρόμους, είχαμε εκτεταμένη χρήση ρομπότ και εντός των νοσοκομειακών ιδρυμάτων, στα οποία χρησιμοποιήθηκαν ακόμα και για μαζικές απολυμάνσεις.
